25 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ: ΗΜΕΡΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ
Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου σαν σήμερα το 1942 αποτέλεσε την κορυφαία αντιστασιακή πράξη κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
Στη φωτογραφία τα επινίκια: ο Ναπολέων Ζέρβας σέρνει τον χορό με
τον Άρη Βελουχιώτη, τον καπετάν Περικλή και τον Chris Woodhouse.
«Καθώς σκαρφαλώναμε επάνω στους βράχους... πέντε σκούρες μορφές εμφανίσθηκαν από τις σκιές και μας κοίταζαν σιωπηλά. Θα μπορούσαν να είναι φιγούρες της επανάστασης του 1821. Όλοι φορούσαν βράκες από τραχύ σκούρο ύφασμα και ένας εξ αυτών ένα κατακόκκινο φέσι στο κεφάλι. Τα μαλλιά τους ήταν αχτένιστα και έφταναν μέχρι τους ώμους, ενώ τα γένια τους μέχρι το στομάχι τους. Στα στήθη τους είχαν σταυρωτές φυσιγγιοθήκες και στις ζώνες τους είχαν πιστόλια και παλιάς κατασκευής ακονισμένα μαχαίρια. Φορούσαν περιδέραια από χρυσές εικόνες και αλυσίδες. Στην αρχή νόμιζα ότι ήταν φαντάσματα από μια περασμένη εποχή, κρατούσαν όμως στα χέρια τους οπλοπολυβόλα Τόμσον...».
Έτσι περιγράφει τους αντάρτες ο λοχαγός Denys Hamson στο βιβλίο του «Με τους Έλληνες στον Γοργοπόταμο». Και δεν είχε άδικο. Εκεί, στα ίδια περάσματα, τον Απρίλιο του 1821, ο Δυοβουνιώτης με τα παληκάρια του είχε πετσοκόψει τους Τουρκαλβανούς του Ομέρ Βρυώνη που σκόπευε να κατέβει στο Μοριά και να αιματοκυλίσει τους εξεγερμένους Έλληνες. Όταν ο Άγγλος λογαχός ανέβηκε στα ελληνικά βουνά, ναι, είδε ψυχές από άλλη εποχή, είδε «του Παρνασσού φαντάσματα»...
Για την ιστορία...
Η δολιοφθορά οργανώθηκε από το βρετανικό S.O.E. (Special Operations Executive) και από μεγάλο αριθμό ελληνικών αντιστασιακών δυνάμεων, προερχομένων από τη σύμπραξη του Ε.Λ.Α.Σ. και του Ε.Δ.Ε.Σ.
Αρχηγός των Άγγλων σαμποτέρ ήταν ο συνταγματάρχης Eddie Myers ενώ στην επιχείρηση παρίσταντο ο Άρης Βελουχιώτης και ο Ναπολέων Ζέρβας. Στόχος ήταν η καταστροφή της γέφυρας του Γοργοπόταμου στον ορεινό όγκο του Μπράλου, απ' όπου διερχόταν η σιδηροδρομική γραμμή Θεσ/νίκης- Αθηνών. Η αχρήστευσή της θα προκαλούσε τη διακοπή του ανεφοδιασμού της γερμανικής Στρατιάς Αρμάτων Αφρικής του στρατάρχη Ρόμελ.
Αργά το βράδυ της 25ης Νοεμβρίου εκδηλώθηκε η επίθεση εναντίον της φρουράς και στα δύο άκρα της γέφυρας. Μετά τα μεσάνυχτα ανατινάχθηκε ένα τμήμα της γέφυρας για να ακολουθήσει η ανατίναξη ενός δεύτερου, που την έβγαλε οριστικά εκτός λειτουργίας. Στις 04:30 το πρωί, η επιχείρηση είχε λήξει επιτυχώς.
Οι μικρότεροι σαμποτέρ στον Γοργοπόταμο ήταν ο 15χρονος Νίκος Ζέρβας του ΕΔΕΣ, ανιψιός του Ναπολέοντα, και ο 16χρονος Κώστας Γκέκας, ο «Ατρόμητος» του ΕΛΑΣ. Από τους μεγαλύτερους, που είχαν περάσει τα 50, ήταν ο Μικρασιάτης «Μενέλαος» του ΕΛΑΣ, και ο Σίμος Παραστατίδης του ΕΔΕΣ, που είχε διατελέσει επικεφαλής ενόπλου σώματος στη μικρασιατική εκστρατεία. Οι περισσότεροι ήταν συντοπίτες και κατάγονταν από χωριά της Άρτας και της Φθιώτιδας.
Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου ήταν μία από τις μεγαλύτερες πράξεις δολιοφθοράς κατά τον β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μνημονεύεται όχι μόνο για τη γεωστρατηγική σημασία της, αλλά και για τον συμβολισμό της.
Η εθνική ομοψυχία των ημερών εκείνων και ο παραμερισμός των πολιτικών και προσωπικών διαφορών για χάρη της κοινής πατρίδας έχουν αναδείξει το γεγονός αυτό ως το σημαντικότερο της ελληνικής αντίστασης. Δυστυχώς όμως η σύμπραξη των δύο μεγαλύτερων αντιστασιακών δυνάμεων ήταν η μοναδική καθώς στη συνέχεια ακολούθησαν οι συγκρούσεις που οδήγησαν στον εμφύλιο.
Αληθινό και τραγικά συμβολικό για ό,τι επακολούθησε ήταν αυτό που έγραψε στα απομνημονεύματά του ο υπαρχηγός της επιχείρησης, ο πολύ αγαπητός στους αντάρτες Christopher M. Woodhouse που διακρίνεται τελευταίος στη φωτογραφία: «Η επιχείρηση χωρίς τον Ζέρβα δεν θα γινόταν, χωρίς τον Άρη δεν θα πετύχαινε».
Εις μνήμην...🇬🇷🇬🇷
Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου σαν σήμερα το 1942 αποτέλεσε την κορυφαία αντιστασιακή πράξη κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
«Καθώς σκαρφαλώναμε επάνω στους βράχους... πέντε σκούρες μορφές εμφανίσθηκαν από τις σκιές και μας κοίταζαν σιωπηλά. Θα μπορούσαν να είναι φιγούρες της επανάστασης του 1821. Όλοι φορούσαν βράκες από τραχύ σκούρο ύφασμα και ένας εξ αυτών ένα κατακόκκινο φέσι στο κεφάλι. Τα μαλλιά τους ήταν αχτένιστα και έφταναν μέχρι τους ώμους, ενώ τα γένια τους μέχρι το στομάχι τους. Στα στήθη τους είχαν σταυρωτές φυσιγγιοθήκες και στις ζώνες τους είχαν πιστόλια και παλιάς κατασκευής ακονισμένα μαχαίρια. Φορούσαν περιδέραια από χρυσές εικόνες και αλυσίδες. Στην αρχή νόμιζα ότι ήταν φαντάσματα από μια περασμένη εποχή, κρατούσαν όμως στα χέρια τους οπλοπολυβόλα Τόμσον...».
Έτσι περιγράφει τους αντάρτες ο λοχαγός Denys Hamson στο βιβλίο του «Με τους Έλληνες στον Γοργοπόταμο». Και δεν είχε άδικο. Εκεί, στα ίδια περάσματα, τον Απρίλιο του 1821, ο Δυοβουνιώτης με τα παληκάρια του είχε πετσοκόψει τους Τουρκαλβανούς του Ομέρ Βρυώνη που σκόπευε να κατέβει στο Μοριά και να αιματοκυλίσει τους εξεγερμένους Έλληνες. Όταν ο Άγγλος λογαχός ανέβηκε στα ελληνικά βουνά, ναι, είδε ψυχές από άλλη εποχή, είδε «του Παρνασσού φαντάσματα»...
Για την ιστορία...
Η δολιοφθορά οργανώθηκε από το βρετανικό S.O.E. (Special Operations Executive) και από μεγάλο αριθμό ελληνικών αντιστασιακών δυνάμεων, προερχομένων από τη σύμπραξη του Ε.Λ.Α.Σ. και του Ε.Δ.Ε.Σ.
Αρχηγός των Άγγλων σαμποτέρ ήταν ο συνταγματάρχης Eddie Myers ενώ στην επιχείρηση παρίσταντο ο Άρης Βελουχιώτης και ο Ναπολέων Ζέρβας. Στόχος ήταν η καταστροφή της γέφυρας του Γοργοπόταμου στον ορεινό όγκο του Μπράλου, απ' όπου διερχόταν η σιδηροδρομική γραμμή Θεσ/νίκης- Αθηνών. Η αχρήστευσή της θα προκαλούσε τη διακοπή του ανεφοδιασμού της γερμανικής Στρατιάς Αρμάτων Αφρικής του στρατάρχη Ρόμελ.
Αργά το βράδυ της 25ης Νοεμβρίου εκδηλώθηκε η επίθεση εναντίον της φρουράς και στα δύο άκρα της γέφυρας. Μετά τα μεσάνυχτα ανατινάχθηκε ένα τμήμα της γέφυρας για να ακολουθήσει η ανατίναξη ενός δεύτερου, που την έβγαλε οριστικά εκτός λειτουργίας. Στις 04:30 το πρωί, η επιχείρηση είχε λήξει επιτυχώς.
Οι μικρότεροι σαμποτέρ στον Γοργοπόταμο ήταν ο 15χρονος Νίκος Ζέρβας του ΕΔΕΣ, ανιψιός του Ναπολέοντα, και ο 16χρονος Κώστας Γκέκας, ο «Ατρόμητος» του ΕΛΑΣ. Από τους μεγαλύτερους, που είχαν περάσει τα 50, ήταν ο Μικρασιάτης «Μενέλαος» του ΕΛΑΣ, και ο Σίμος Παραστατίδης του ΕΔΕΣ, που είχε διατελέσει επικεφαλής ενόπλου σώματος στη μικρασιατική εκστρατεία. Οι περισσότεροι ήταν συντοπίτες και κατάγονταν από χωριά της Άρτας και της Φθιώτιδας.
Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου ήταν μία από τις μεγαλύτερες πράξεις δολιοφθοράς κατά τον β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μνημονεύεται όχι μόνο για τη γεωστρατηγική σημασία της, αλλά και για τον συμβολισμό της.
Η εθνική ομοψυχία των ημερών εκείνων και ο παραμερισμός των πολιτικών και προσωπικών διαφορών για χάρη της κοινής πατρίδας έχουν αναδείξει το γεγονός αυτό ως το σημαντικότερο της ελληνικής αντίστασης. Δυστυχώς όμως η σύμπραξη των δύο μεγαλύτερων αντιστασιακών δυνάμεων ήταν η μοναδική καθώς στη συνέχεια ακολούθησαν οι συγκρούσεις που οδήγησαν στον εμφύλιο.
Αληθινό και τραγικά συμβολικό για ό,τι επακολούθησε ήταν αυτό που έγραψε στα απομνημονεύματά του ο υπαρχηγός της επιχείρησης, ο πολύ αγαπητός στους αντάρτες Christopher M. Woodhouse που διακρίνεται τελευταίος στη φωτογραφία: «Η επιχείρηση χωρίς τον Ζέρβα δεν θα γινόταν, χωρίς τον Άρη δεν θα πετύχαινε».
Εις μνήμην...🇬🇷🇬🇷
